http://www.ideopolis.gr/modules/news/article.php?storyid=66
Λίγα λόγια για τον ιδρυτή της αντιαυταρχικής αγωγής.
Γεννήθηκε το 1883 στην Σκοτία, ο πατέρας του ήταν δάσκαλος και οι πρόγονοί του ανθρακωρύχοι ενώ η μητέρα του ήταν επίσης δασκάλα καταγόμενη από πολύ πτωχή οικογένεια. Το περιβάλλον του ήταν γενικά αυστηρό και θρησκευτικό. Ιδιαίτερα αυστηρός ήταν ο πατέρας του, γεγονός που απετέλεσε να εκδηλώσει φόβο για αυτόν κάτι που κράτησε ακόμα και στην προχωρημένη ενηλικίωσή του. Σε γενικές γραμμές τον θεωρούσε έντιμο άνθρωπο, απλώς του καταλόγιζε ευθύνες για την μεταβίβαση των φιλοδοξιών του προς τα παιδιά του, φιλοδοξίες που προέρχονταν μάλλον από την απαισιοδοξία του πατέρα του και τον φόβο του απέναντι στην ζωή και τις απογοητεύσεις της. Με την μητέρα του οι σχέσεις του ήταν καλύτερες. Το οικογενειακό περιβάλλον του Neill ήταν αρκετά αυστηρό, όπως είπαμε, καθώς η σκοτσέζικη θρησκεία των παιδικών χρόνων του ήταν μια παραλλαγή του καλβινισμού. Ο Neill εκπαιδεύτηκε μέσα στην συναισθηματικά φορτισμένη θρησκεία του σπιτιού του , όπου η κόλαση και ο παράδεισος και η ατμόσφαιρα της άρνησης της επίγειας ζωής ήταν διάχυτα. Τα βράδια της Κυριακής υπήρχε η οικογενειακή λειτουργία , ο πατέρας διάβαζε ένα κεφάλαιο από την Γραφή , έπειτα τραγουδούσαν ένα ψαλμό και γονατιστοί ευχαριστούσαν το Θεό. Η υπακοή και ο σεβασμός ήταν τα ορόσημα της οικογενειακής αγωγής. Αντίδραση στην αυστηρή αυτή αγωγή είναι η ομολογία του Neill , ότι δηλαδή η καλύτερη μέρα της εβδομάδας ήταν η τετάρτη το βράδυ που ο πατέρας του, επίτροπος της εκκλησίας , έπρεπε να πάει στο συμβούλιο και έτσι ο Neill εύρισκε την ευκαιρία να εγκαταλείψει τις αυστηρές υποχρεώσεις του και να βγει να παίξει μπάλα με τα άλλα παιδιά.
Ο αιρετικός της παιδείας
Ο Neill στις αρχές εργάστηκε σαν υπάλληλος σε διάφορα εμπορικά καταστήματα υφασμάτων , αλλά ένα πρόβλημα υγείας δεν του επέτρεπε την πολύωρη ορθοστασία. Στην συνέχεια επαληθεύοντας την διακινδύνευση της μητέρας του ο Neill διορίστηκε μαθητευόμενος δάσκαλος και εργάστηκε επί τέσσερα χρόνια. Κατά το διάστημα αυτό ανακάλυψε κάτι πολύ σημαντικό . . . «ο καλύτερος τρόπος για να μάθει κανείς κάτι, είναι να το διδάξει». Θα πρέπει να αναφέρουμε όμως εδώ ότι δεν είχε σαν προτεραιότητα το διδασκαλικό έργο, μάλλον γιατί σκεπτόταν ότι θα περνούσε όλη του την ζωή σε κάποιο επαρχιακό σχολείο. Σταθμός στην σταδιοδρομία του ήταν η ανάληψη της ευθύνης της εκδόσεως του πανεπιστημιακού περιοδικού «Ο Φοιτητής».
Αργότερα και πεπεισμένος ότι το μέλλον του είναι η δημοσιογραφία, ανέλαβε θέση επιμελητή σε μια επίτομη εγκυκλοπαίδεια. Στην συνέχεια ανέλαβε ως καλλιτεχνικός διευθυντής στο περιοδικό του Πικαντίλυ με κύριο έργο του να παίρνει συνεντεύξεις. Ενώ ήταν όλα έτοιμα για την έκδοση του πρώτου τεύχους του περιοδικού του στα τέλη Αυγούστου του 1914 , ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος συνέτεινε να μην κυκλοφορήσει ποτέ. Εκείνη την εποχή προσχώρησε στο εργατικό κόμμα και έπιασε εργασία ως προσωρινός διευθυντής στο σχολείο της Γκρέτνα Γκρήν. Στο σχολείο αυτό άρχισε να σκέφτεται για πρώτη φορά την εκπαίδευση, αφού απέτυχε στο επάγγελμα του δημοσιογράφου και εκεί ήταν που στην συνέχεια αποδείχτηκε ο αιρετικός της παιδείας. Δεύτερος βασικός σταθμός της εκπαιδευτικής του δραστηριότητας ήταν το σχολείο του Κινγκ Αρθουρ. Είχε ήδη αρκετή εμπειρία και άρχισε τις προσπάθειες βελτίωσης των συνθηκών λειτουργίας του σχολείου. Στα πλαίσια του συλλόγου των καθηγητών επέμενε για περισσότερη ανεξαρτησία και ελευθερία των μαθητών και των δασκάλων του σχολείου. Ο ίδιος ομολογεί ότι μια μέρα τον κάλεσε ο διευθυντής του σχολείου και του είπε με θλίψη ότι θα έπρεπε να παραιτηθεί, έτσι ο Neill βρέθηκε και πάλι έξω από τον σχολικό χώρο.
Στις αρχές του 1920 εργάστηκε σαν συνεκδότης στη «Νέα Εποχή». Στην εφημερίδα αυτή κάνει σκληρή κριτική κατά των σχολείων και του σχολαστικού πνεύματος. Οι απόψεις του είχαν αρχίσει να γίνονται γνωστές και δύο προσκλήσεις έφεραν τον Neill η μία να παρακολουθήσει το συνέδριο της Νέας Εκπαιδευτικής στο Καλαί, η άλλη να δώσει διάλεξη στο Ζάλτσμπουργκ σε ένα διεθνές γυναικείο συνέδριο. Από εκεί πήγε στο Χέρελαου, ένα προάστιο της Δρέσδης, όπου το 1921 ίδρυσε με την επίβλεψη του γερμανικού υπουργείου παιδείας ένα διεθνές σχολείο.
Το διεθνές σχολείο είχε τρία τμήματα:
α) το ευρυθμικό (για ρυθμό και χορό)
β) το γερμανικό σχολείο και
γ) το σχολικό παράρτημα για ξένους μαθητές , που διεύθυνε ο Neill.
Οι Γερμανοί δεν του επέτρεψαν να διδάξει στο γερμανικό σχολείο. Ο Neil θεωρούσε το γερμανικό σύστημα ανελεύθερο και σχολαστικό. Το 1923 ξεσπά η επανάσταση στην Σαξωνία , όπου οι πυροβολισμοί έφτασαν ως τους δρόμους της Δρέσδης. Ο Neill πήρε μια ομάδα μαθητών μαζί του και την έφερε στο Τυρόλο , τέσσερις ώρες με το τρένο από την Βιέννη και τέλος επέστρεψε στην Αγγλία. Τον επόμενο χρόνο το 1924 μαζί με τους λίγους μαθητές που τον ακολούθησαν , νοίκιασε ένα σπίτι στο Λαιμ Ρητζις στο Νορσιτ , όπου και ίδρυσε το ελεύθερο σχολείο του Summerhill.
Το σχολείο Summerhill.
Στο σχολείο αυτό ο ακαταπόνητος Neill θέλησε να θεμελιώσει μέσω των εκπαιδευτικών του πειραμάτων , την αντιαυταρχική αγωγή. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την δομή , τη λειτουργία, την υλικοτεχνική υποδομή και άλλα στοιχεία περιλαμβάνονται στην έκθεση των επιθεωρήσεων του αγγλικού Υπουργείου Παιδείας. Η γενική εικόνα του Summerhill από άποψη κτιρίων, εγκαταστάσεων, υλικοτεχνικής υποδομής και εξοπλισμού ήταν εντυπωσιακή. Κατά τον Neill υπηρετούσε την αυτοδιοίκηση και αυτοδιαχείριση, προϋποθέσεις που αποτελούσαν την καλή λειτουργία του εκπαιδευτηρίου του.Η εικόνα προσέλευσης των μαθητών στο Summerhill παρουσίαζε ένα ευρύ φάσμα εθνικοτήτων. Φοιτούσαν μαθητές από Σκανδιναβικές χώρες, από τις ΗΠΑ, την Αγγλία και άλλες. Πολλά από αυτά τα παιδιά ήταν «προβληματικά» που τα έστελναν οι γονείς τους με την ελπίδα να βελτιώσουν την συμπεριφορά τους και γενικά την διαπαιδαγώγησή τους . Ο Neill με την πάροδο του χρόνου ανέλαβε το αγώνα να υποστηρίζει τα δικαιώματα του παιδιού για να μεγαλώνουν ελεύθερα πνευματικά και συναισθηματικά και χωρίς κανένα εμπόδιο.
Βασικές αρχές αντιαυταρχικής αγωγής.
Ο Neill θέλησε μέσα από την παιδαγωγική του κίνηση να απομυθοποιήσει την αυθεντία.
Τάχθηκε κατά των παραδοσιακών αρχών που ίσχυαν στα μέχρι τότε σχολεία και ήταν υπέρ της απόλυτης ελευθερίας των μαθητών.
Ο Neill θέλει το σχολείο του ελεύθερο και εκσυγχρονισμένο ικανό να βοηθήσει τους μαθητές του να αναπτύξουν ελεύθερες και ισχυρές προσωπικότητες.
Κοινωνική ελευθερία.
Εισάγει τον θεσμό της αυτοδιοίκησης και αντιτίθεται απέναντι σε κάθε δογματισμό ενώ αποφεύγει την χειραγώγηση και την διάπλαση εν γένει του μαθητή.
Ασκεί δριμύτατη κριτική στους εκπαιδευτικούς της εποχής του οι οποίοι χρησιμοποιούν δύο μεθόδους στην εκπαιδευτική τους δράση: Σύστημα Εξετάσεων και Σύστημα Ποινών.
Όπως και ο Rousseau, ο Neil κατακρίνει την κοινωνία η οποία νοσεί.
Κατηγορεί τα σχολεία για την παραμέληση του συναισθηματικού τομέα της μάθησης καθώς τα παιδιά οικοδομούν αξίες στις εξωσχολικές και μόνο δραστηριότητες.
Στα δε σχολεία μεταβάλλονται σε μια άμορφη μάζα χωρίς ταυτότητα , όπου η ομοιομορφία και η τυποποίηση δημιουργούν στερεότυπα.
Ο Neil επικρίνει ακόμα και το νέο υλισμό, όπου ο καταναλωτικές ανάγκες με σκληρότητα αλλοτριώνουν το άτομο, δημιουργώντας φοβίες.
«Αν το Summerhill είναι σε θέση να δημιουργήσει ανθρώπους που δεν παρουσιάζουν κλίση προς το μίσος και την προκατάληψη, γιατί να μην υπάρχουν σχολεία σε όλο τον κόσμο που δίνει παρόμοια αποτελέσματα;»Το Summerhill είναι ένα αντιαυταρχικό σχολείο που προάγει δράση ελευθερία δημιουργικότητα. Αντικαθιστούν τον κονφορμισμό και την αναπαραγωγή των γνώσεων και των αξιών. Το αντιαυταρχικό σχολείο είναι κατάλληλο για τα παιδιά και όχι τα παιδιά κατάλληλα για το σχολείο. Εδώ η ελευθερία είναι ηθικός καταναγκασμός που απορρέει από την αμοιβαιότητα. Η πειθαρχεία εδώ δεν έχει την ίδια διάσταση όπως στα συνήθη σχολεία, «πιστεύω ότι το παιδί είναι εφοδιασμένο με λογική και ρεαλισμό , προτιμώ να βγάζω οδοκαθαριστές παρά νευρωτικούς σοφούς».
Τα μαθήματα στο Summerhill είναι προαιρετικά ως προς την παρακολούθηση τους και το δε πρόγραμμα διδασκαλίας υποχρεωτικό για τους εκπαιδευτικούς , αλλά όχι και για τους μαθητές. Κυρίαρχο κριτήριο επιλογής των μαθητών είναι τα ενδιαφέροντά τους. Η μέθοδος και ο χρόνος μάθησης των συγκεκριμένων μαθημάτων δεν προβληματίζει το αντιαυταρχικό σχολείο, οι μαθητές επιλέγουν συνειδητά και δεν εξαναγκάζονται στην μάθηση ξηρών και ανούσιων γνώσεων. Πολλοί επικριτές του υποστηρίζουν ότι αυτές οι διαδικασίες είναι παράλογες και πως τους μαθητές τους περιμένει σκληρός ανταγωνισμός.
Ο Neill για να διασκεδάσει αυτές τις επιφυλάξεις αναφέρει το παράδειγμα ενός μαθητή του ο οποίος όταν ρωτήθηκε ποιο σχολείο θα προτιμούσε ανάμεσα στο Summerhill και το Eaton διάλεξε το Summerhill γιατί: «Νομίζω πως εκεί αποκτά ο μαθητής το συναίσθημα της απόλυτης αυτοπεποίθησης». Η αντιαυταρχική αγωγή κάνει τα παιδιά να μειονεκτούν στην γραφή και την ανάγνωση και αρίθμηση σε σχέση με τα άλλα σχολεία «αντίθετα σε ένα διαγωνισμό που θα απαιτούσε πρωτοτυπία , οι δικοί μας λέει ο Neil θα υπερτερούσαν από τους άλλους».
Το αντιαυταρχικό σχολείο και η επιλογή των μαθημάτων δεν στηρίζεται σε μια τυπική αποδοχή από τους μαθητές αλλά στην ικανοποίηση των ατομικών αναγκών. Πολλές φορές η απουσία του καθηγητή μέσα από την αίθουσα προκαλούσε απογοήτευση στους μαθητές και όχι χαρά. Ο Δαυίδ, ένα παιδάκι εννέα χρόνων, έπρεπε να απομονωθεί, γιατί είχε δυνατό βήχα. Έκλαιγε και διαμαρτυρόταν “θα χάσω το μάθημα της Γεωμετρίας του Ρότζερ”.
Ο Δαυίδ ήταν σχεδόν από βρέφος στο Summerhill. Το μάθημα ήταν μια ανάγκη για αυτόν. Τώρα διδάσκει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Η αντιαυταρχική αγωγή απορρίπτει τη διαδικασία των εξετάσεων και διδάσκει την ύλη που απαιτείται, για όσους θέλουν να εισαχθούν στο Πανεπιστήμιο.
http://www.theschooligans.gr/articlesnew.php?aid=67
«Όλη η εκπαίδευση είναι λάθος! Είναι φόβος και πειθαρχία.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι τα παιδιά, που θα 'πρεπε όλη την ημέρα να κινούνται,
κάθονται στον πισινό τους περίπου 6 ώρες την ημέρα!
Είναι ενάντια στην ανθρώπινη φύση, ενάντια στην φύση του παιδιού» - A.S. Neill
«Στο Summerhill οι μαθητές θα αγωνιζόντουσαν μέχρι θανάτου για το δικαίωμα να αυτοδιοικούνται. Κατά τη γνώμη μου μία μαθητική συνέλευση έχει μεγαλύτερη αξία από τα μαθήματα μιας ολόκληρης εβδομάδας» - A.S. Neill
«Όλα τα εγκλήματα, όλα τα μίση, όλοι οι πόλεμοι πηγάζουν
από την ανθρώπινη δυστυχία… Μπορούμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά
με τέτοιο τρόπο ώστε αρκετή απ' αυτή τη δυστυχία να μην εμφανιστεί ποτέ» - A.S. Neill