Ο μαρξισμός θα είναι πάντα μια εφαρμόσιμη θεωρία;

[Ορφέας]

Απαντά ο Νοάμ Τσόμσκι σε συνομιλία με τον Ντενί Ρομπέρ και της Βερόνικα Ζαράχοβιτς.
Από το βιβλίο, "ΔΥΟ  ΩΡΕΣ  ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ", εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ.

<< Να διευκρινίσω πρώτα πως ότι φέρει το όνομα ενός ανθρώπου μου φαίνεται αμέσως ύποπτο. Ένα δόγμα που ονομάζεται μαρξισμός ή φροϋδισμός έχει όλες τις δυνατότητες να γίνει θρησκεία, γιατί θεοποιεί το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται. Επομένως, από την αρχή, νιώθουμε πως κάτι δεν πάει καλά.

    Δεν χρειάζεστε τον Αϊνστάιν για να χαρακτηρίσετε την φυσική. Δεν υπάρχει "αϊνσταϊνισμός" στη φυσική. Ο Αϊνστάιν ήταν άνθρωπος, όχι θεός. Είχε και καλές και κακές ιδέες.

    Όταν θεωρείτε ένα άτομο ιερό, μπαίνετε στα χωράφια της οργανωμένης θρησκείας. Και, πραγματικά, αυτό υπήρξε ο μαρξισμός : μια μορφή θρησκείας, μέσα στην οπία ο Μαρξ ανυψώθηκε σε θεότητα η οποία έπρεπε να λατρευτεί.

    Κι όταν κάποιοι αποφάσισαν να διαφοροποιηθούν, όπως συνέβη στην Γαλλία την δεκαετία του 1970, τότε θεωρήθηκαν ένοχοι για ιεροσυλία. Κι όμως ο Μαρξ είπε ενδιαφέροντα πράγματα για την κοινωνία του δεκάτου ενάτου αιώνα και αρκετά άλλα με γενικότερη και μεγαλύτερης διάρκειας αξία.

    Πρέπει να δεχόμαστε τις ιδέες του όταν είναι έγκυρες, να τις τροποποιούμε ή να τις επεκτείνουμε όταν χρειάζεται και να τις αγνοούμε όταν αποκαλύπτεται ότι είναι ανακριβείς ή μη εφαρμόσιμες, έτσι όπως θα κάναμε με τις ιδέες οποιουδήποτε άλλου >>.

   
    Τον ρόλο της αυθεντίας ενδύεται ενίοτε και μια διδασκαλία -επωνομαζόμενη συνήθως παραδοσιακή - όπως η ιερά παράδοση του ορθόδοξου δόγματος του χριστιανισμού και καθίσταται αυθεντικό και αναμφισβήτητο, επιβαλλόμενο πλέον αξιωματικά ώς θεόπνευστη αλήθεια.

    Δογματικές διδασκαλίες ή διδασκαλίες που τείνουν να γίνονται αποδεκτές ως αλάθητες, βρίσκονται διεσπαρμένες και σε εσωτερικές σχολές, ερχόμενες πολλάκις σε αντίθεση με αντίστοιχες "αυθεντικές" διδασκαλίες άλλων σχολών, προϊόντα ενός φωτισμένου ιδρυτή ή όπως πολλάκις υποστηρίζεται, ότι έχουν αποδοθεί σε κάποιους εκλεκτούς, απευθείας από κοσμικούς διδασκάλους, άϋλες οντότητες, Αρχαγγέλους και εν γένει ουράνιες πνευματικές οντότητες.

   
   

    Πιστεύετε ότι πρέπει να αποδεχόμαστε ασχολίαστες τις όποιες θεωρητικά φωτισμένες διδασκαλίες,
ή να ερευνούμε και να κρίνουμε ποιές από αυτές είναι έγκυρες ;

    Πιστεύετε ότι οφείλουμε να συντηρούμε αυτούσιες τις παραδοσιακές διδασκαλίες
ή έχουμε υποχρέωση να τις τροποποιούμε ή να τις επεκτείνουμε όταν χρειάζεται ;

    Πιστεύετε τέλος ότι, όσες ιδέες και διδασκαλίες αποκαλύπτουμε ότι είναι ανακριβείς, οφείλουμε να τις συντηρούμε στο πνεύμα της διατήρησης της παράδοσης
ή χρειάζεται να τις απομονώνουμε και να τις διαγράφουμε από το σύνολο των διδασκαλιών ;

[Trithemius]

Ένας ανήσυχος νους όπως ο εσωτεριστής, είναι αδύνατο να είναι τυπολάτρης και να σκύβει το κεφάλι του μπροστά σε θέσφατα. Αν γίνει αυτό, ο εσωτεριστής θα μετονομαστεί σε δογματικό.

Φυσικά, κάθε διδασκαλία περνάει από δύο εξετάσεις. Από τις προσωπικές, την επίδραση δηλαδή που κάθε διδασκαλία έχει επάνω μας αλλά και από τις κοσμικές, την επίδραση δηλαδή που έχει η διδασκαλία στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο όπου αυτή εφαρμόζεται.

Και στις δύο περιπτώσεις, θα έλεγα πως η εγκυρότητα και διαιώνιση μίας διδασκαλίας κρίνεται εκ του αποτελέσματος αυτής. Αν ο ενδιαφερόμενος ακολουθήσει πιστά και απαράβατα τα όσα ορίζει η διδασκαλία αλλά δεν δει έστω μακροπρόθεσμα κανένα αποτέλεσμα, τότε πιστεύω πως αυτή η διδασκαλία μπαίνει αυτόματα στο σακί της αναθεώρησης.

Μια διδασκαλία που δεν έχει αποτέλεσμα, μπορεί να γνωρίσει δύο εξελίξεις. Είτε να καταργηθεί, είτε να τροποποιηθεί, προσβλέποντας στη βελτίωσή της. Αν ταυτίσουμε μία διδασκαλία με έναν άνθρωπο, θα λέγαμε πως το δέον είναι να τροποποιηθεί η διδασκαλία και όχι να καταργηθεί. Πραγματικά πιστεύω πως καμία διδασκαλία δεν είναι τελείως άχρηστη, όπως επίσης δεν πιστεύω πως καμία διδασκαλία δεν είναι απόλυτα αποτελεσματική.

Φυσικά, όλα αυτά έχουν σχέση και με το που "σπέρνουμε" τη διδασκαλία. Αν ο ξενιστής έχει μέσα του το "μικρόβιο" της εξέλιξης, θα αγκαλιάσει τη διδασκαλία για να τη χρησιμοποιήσει ως μέσο αυτοβελτίωσης, ακόμα κι αν σημαίνει πως πρέπει να την τροποποιήσει. Από την άλλη πλευρά, αν η διδασκαλία ενσωματωθεί σε έναν παθητικό ξενιστή που από φόβο ή αδιαφορία δεν την περνά από εξετάσεις, τότε η τύχη της θα είναι κάτι που θα ταίραζε στην κρυονική τεχνολογία. Δηλαδή θα βάζαμε τη διδασκαλία στην "κατάψυξη" και θεωρώντας την ως θέσφατο, απλά θα τη διατηρούσαμε. Μήπως όμως κι εμείς, αν ακολουθήσουμε τη μέθοδο της κρυονικής δεν γίνουμε παρά κάτι παρόμοιο με αυτή τη διδασκαλία; Μήπως τελικά η τυφλή διατήρηση κάποιων διδασκαλιών μας ξεγελά και μένουμε πίσω στην εξέλιξή μας; Σίγουρα, για την ορθή διάκριση μίας "νεκρής" από μία αποτελεσματική διδασκαλία, απαιτούνται πολλά έτη εφαρμογής της αλλά και δίκαιο και αντικειμενικό μυαλό.

Φυσικά, σε όλα αυτά πρέπει να υπολογίζουμε και το "ειδικό βάρος" μίας διδασκαλίας. Δηλαδή, αν η σημασία της είναι επουσιώδης, η διατήρησή της δεν προκαλεί σοβαρές αρνητικές συνέπειες. Από την άλλη πλευρά, μια "δυνατή" διδασκαλία τίθεται διαρκώς επί του πιεστηρίου και επανεξετάζεται αδιαλείπτως. Είναι η μοίρα των δυνατών διδασκαλιών να χρειάζεται καθημερινά να αποδεικνύουν την αξία τους.

Στον εσωτερισμό, υπάρχει ο ρομαντικός δρόμος μιας διδασκαλίας που απλά μας φαίνεται όμορφη, υπάρχει όμως και ο δρόμος μιας διδασκαλίας που μας κεντρίζει ένα βαθύτερο ενδιαφέρον. Φυσικά, είναι αυτονόητο ποιά από τις δύο πρέπει να αξιολογήσουμε άμεσα.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε και την αρχαιοελληνική ρήση πως πνεύμα που δεν εξελίσσεται, πεθαίνει. Φυσικά, υπάρχει κι εδώ η εφαρμογή αυτής της σοφής ρήσης

[Trithemius]

Φυσικά, για να μην δώσω την εντύπωση πως με εκφράζει η νεοεποχίτικη ρήση "εξέλιξη σημαίνει εγκαταλείπω τις απόψεις μου", θέλω να προσθέσω τα εξής, κυρίως από εσωτεριστικής άποψης:

1. Στον εσωτερισμό, όπου πραγματικά "δυιλίζεται ο κώνωπας" σε καθημερινή και καθολική βάση, μία μακροχρόνια διδασκαλία, για να έχει αντέξει πολλά χρόνια, πάει να πει πως σε σημαντικό βαθμό έχει δώσει πολύ καλά αποτελέσματα. Αυτό δεν είναι απαραίτητο να το δούμε επάνω μας, ιδίως όταν ο έμπρακτος εσωτερισμός αποτελεί κάτι νέο στη ζωή μας, αλλά πρέπει να το δούμε επάνω στα άτομα εκείνα που έχουν πολλές "ώρες πτήσης" στον εσωτερισμό. Η παγίδα εδώ είναι πως μια αποτελεσματική διδασκαλία, μπορεί να μην εκφράζεται έντονα στο πρόσωπο ενός εσωτεριστή, γιατί αυτός σταδιακά αποκτά μια εγκράτεια λόγου και ενδηλώσεων που καμιά φορά μας δίνει την εντύπωση πως δεν άλλαξε τίποτα επάνω του τόσα χρόνια. Κι όμως, τα αποτελέσματα υπάρχουν, απλά η εγκράτεια και η στωϊκότητα που τον διακατέχουν, μας δίνουν την εντύπωση πως αυτός ο άνθρωπος ασχολείται "ερασιτεχνικά" κι ευκαιριακά με τον εσωτερισμό.

2. Κάθε προσπάθεια αναθεώρησης μίας εσωτερικής διδασκαλίας πρέπει να γίνεται συλλογικά και να προέρχεται από καλοπροαίρετους νόες. Αν κάποιος έχει αποφασίσει πως μία διδασκαλία του Τάγματός του δεν τον καλύπτει, τότε μπορεί να ακολουθήσει δύο δρόμους.
α) αυτόν της τροποποίησης της διδασκαλίας σε προσωπικό μόνον επίπεδο και
β) αυτόν της τροποποίησης της διδασκαλίας σε καθολικό πλέον επίπεδο, για όλα τα μέλη του τάγματός του.

Το α) ίσως δεν έχει τόσο σοβαρές συνέπειες γιατί η αλλαγή γίνεται σε προσωπικό επίπεδο, άρα κάθε εξέλιξη, θετική ή αρνητική έχει μικρά αποτελέσματα.

Το β) θέλει ιδιαίτερη προσοχή, γιατί υποτίθεται πως κάποιοι αναλαμβάνουν να αναθεωρήσουν διδασκαλίες που ισχύουν εδώ και εκατοντάδες χρόνια αλλά και εφαρμόζονται από χιλιάδες άτομα. Η ευθύνη λοιπόν σε αυτό το επίπεδο είναι μεγάλη και πάντα πρέπει να συνοδεύεται από ισάξιας βαρύτητας πίστη και απόδειξη πως όντως μία διδασκαλία χρήζει αναθεώρησης.

3. Σε κάθε προσπάθεια αναθεώρησης μίας διδασκαλίας, το δέον είναι, τα άτομα που αξιώνουν ζήτημα αναθεώρησης, να μην αντιετωπίζονται ως οι "αιρετικοί" του τάγματος. Πιστεύω πως αν κάποιοι κινούνταν με αυτόν τον σκοπό, τότε θα διαχώριζαν τη θέση τους από το τάγμα και θα ίδρυαν ένα νέο, καθαρά αιρετικού προφίλ σε σχέση με το αρχικό.

Έτσι λοιπόν, κάθε προσπάθεια επανεξέτασης μίας διδασκαλίας πρέπει να προσεγγίζεται καλοπροαίρετα. Συνήθως, αυτοί που αξιολογούν μία εσωτερική διδασκαλία, είναι οι ανώτατοι αξιωματούχοι ενός τάγματος. Εκεί ακριβώς είναι που πρέπει αυτή η προσπάθεια των λίγων να μην εκληφθεί ως αίτιο απόσχισης, καθολικής αμφισβήτησης κι εν τέλει σχηματισμού ενός νέου τάγματος-παραφυάδα του αρχικού. Πιστεύω πως στον εσωτερισμό και δη στα αρχαία παραδοσιακά τάγματα, η μακροβιότητά τους, σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στο ότι η εκάστοτε ηγεσία τους αποτελούνταν από υγιείς και ενεργούς νόες.

[ΛΕΥΤΕΡΗΣ]

Αγαπητε Ορφεα βλεπω πολλα ενδιαφεροντα θεματα.
Ως μαρξισμο λοιπον τι οριζουμε?Την οικονομικη αποψη που παρεθεσε?Απολυτα σωστη και ισχυει μεχρι σημερα.και ως εξηγηση και αποκρυπτογραφηση του μυστηριωδους Θεου "Κερδος" χρησιμοποιηται σημερα παντου και κυριως απο αυτους που ο Μαρξ πολεμησε.Γιατι οι αλλοι (εμεις οι αριστεροι δηλαδη) διαβασαν μονο λιγα κοματια απο τον Μαρξ και τα ερμηνευσαν κατα το δοκουν.
Ως οικονομικη θεωρια και φυσικα παντα ειναι εφαρμοσιμη.Η ΕΣΣΔ ηταν ενα πειραμα και ο σοσιαλισμος ως επιστημονικο συστημα δικαιουται της αποτυχιας(Οκ ,αυτο ειναι παπαγαλισμος απο το Socialist Worker)
Aλλα στο κοματι που θεωρουσε οτι ειναι απαραιτητο Ενα Κομμα-πρωτοπορια και μια δικτατορια του προλεταριατου,χμμμμ δυσκολα.Εκει ξεχαστηκε οτι η κοινωνια αποτελειται απο ατομα και μονο οταν αλαξουν αυτα θα μεταστοιχειωθει πληρως η κοινωνια.Περα απο την οικονομικη αναλυση χρειαζοταν και μια μεταφυσικη-ψυχολογικη αναλυση ως βοηθεια.Και αυτη την αρνηθηκαν ΟΛΟΙ οι μεγαλοι της Επαναστασης.Οταν εμφανισε ο Γκεοργκ Λουκατς καποιες τετοιες αποψεις ορμηξε ο Λενιν να τοννε φαει.Και αργοτερα ο Ραιχ θεωρηθηκε γραφικος και η Σχολη της Φραγκφουρτης(Μαρκουζε,Αντορνο και σια) πεσιμιστες αστοι ,ρεβιζιονιστες και αλλες απο τις υπεροχες λεξεις που μονο οι Μαρξιστες ξερουν να χειριζοντα τοσο ωραια(α..και οι αναρχικοι)
Το θεμα δεν ειναι αν ο Μαρξισμος ειναι εφαρμοσιμος.Ειναι πως θα εφαρμοστει.Γιατι οπως ελεγε και ο αγραματος προπαπος μου που ουτε μαρξιστης ηταν ουτε και δεξιος,"Με το μαστιγιο δε γινεται τιποτα,και ο Χιτλερ επεσε και ο Παπαδοπουλος επεσε".Δεν εζησε να δει και την πτωση του Υπαρκτου(κατ`ονομα βεβαια) σοσιαλισμου.

[Ορφέας]

...
Ως οικονομικη θεωρια και φυσικα παντα ειναι εφαρμοσιμη.Η ΕΣΣΔ ηταν ενα πειραμα και ο σοσιαλισμος ως επιστημονικο συστημα δικαιουται της αποτυχιας(Οκ ,αυτο ειναι παπαγαλισμος απο το Socialist Worker)
Aλλα στο κοματι που θεωρουσε οτι ειναι απαραιτητο Ενα Κομμα-πρωτοπορια και μια δικτατορια του προλεταριατου,χμμμμ δυσκολα.Εκει ξεχαστηκε οτι η κοινωνια αποτελειται απο ατομα και μονο οταν αλαξουν αυτα θα μεταστοιχειωθει πληρως η κοινωνια.

Περα απο την οικονομικη αναλυση χρειαζοταν και μια μεταφυσικη-ψυχολογικη αναλυση ως βοηθεια.Και αυτη την αρνηθηκαν ΟΛΟΙ οι μεγαλοι της Επαναστασης.Οταν εμφανισε ο Γκεοργκ Λουκατς καποιες τετοιες αποψεις ορμηξε ο Λενιν να τοννε φαει.Και αργοτερα ο Ραιχ θεωρηθηκε γραφικος και η Σχολη της Φραγκφουρτης(Μαρκουζε,Αντορνο και σια) πεσιμιστες αστοι ,ρεβιζιονιστες και αλλες απο τις υπεροχες λεξεις που μονο οι Μαρξιστες ξερουν να χειριζοντα τοσο ωραια(α..και οι αναρχικοι)

Το θεμα δεν ειναι αν ο Μαρξισμος ειναι εφαρμοσιμος.Ειναι πως θα εφαρμοστει.Γιατι οπως ελεγε και ο αγραματος προπαπος μου που ουτε μαρξιστης ηταν ουτε και δεξιος,"Με το μαστιγιο δε γινεται τιποτα,και ο Χιτλερ επεσε και ο Παπαδοπουλος επεσε".Δεν εζησε να δει και την πτωση του Υπαρκτου(κατ`ονομα βεβαια) σοσιαλισμου.

Η αποτυχία του μαρξισμού, επισημαίνει ο αδελφός Pikos Apikos, οφείλεται στο ότι υπέπεσε σε τραγικά σφάλματα.

1. Αγνόησε ότι η κοινωνία αποτελείται από αυτόνομα, ανεξάρτητα και ελεύθερα άτομα και προσπάθησε να επιβάλλει μέσω μιας "φωτισμένης" ελίτ, αναλυτών και διδασκάλων της μαρξιστικής θεωρίας, την απόλυτη ερμηνεία, άρα κατέστησε μια μονόπλευρη ερμηνεία, δόγμα.

2. Στην προσπάθειά τους το "φωτισμένο" συμβούλιο να παρουσιάσουν ως αυθεντική και τέλεια την δική τους μαρξιστική θεώρηση, το λιγότερο αγνόησαν κάθε άλλη φωνή που δεν συνέπλεε με την ερμηνεία των "φωτισμένων", αλλά πολλάκις "όρμηξαν να τους φάνε", αντέδρασαν βίαια σε κάθε άλλη φωνή, συκοφαντήσαν, υποτιμήσαν, ενίοτε κυνηγήσαν και εξορίσαν τις κριτικές ή αναθεωρητικές φωνές, ακόμα και αυτές που προσπάθησαν να επεκτείνουν την ανάλυση σε τομείς που θα συμπλήρωναν το θεωρητικό οικοδόμημα.
Εναντιούμενοι και αρνούμενοι την μεταφυσική - ψυχολογική ανάλυση, το όλο θεωρητικό οικοδόμημα σκληρύνθηκε και στέγνωσε, αποστερούμενο το πνεύμα που θα το ζωοποιούσε.
Κι αυτό το πνεύμα υπάρχει, ΜΟΝΟΝ όταν ο φυσικός ανταγωνισμός των θέσεων, απόψεων, ερμηνειών, λειτουργεί ελεύθερα και προάγει την βελτίωση και την εξέλιξη αλλά κύρια την εξυγίανση μιας διδασκαλίας, άσχετα αν αυτή είναι φυσική, κοινωνική, οικονομική ή μεταφυσική.


"Ένας ανήσυχος νους όπως ο εσωτεριστής, είναι αδύνατο να είναι τυπολάτρης και να σκύβει το κεφάλι του μπροστά σε θέσφατα. Αν γίνει αυτό, ο εσωτεριστής θα μετονομαστεί σε δογματικό",
παραθέτει πολύ σωστά ο αγαπητός Anon.

[ΛΕΥΤΕΡΗΣ]

Απολυτα συμφωνο με Βρισκεις Ορφεα.Ακριβως αυτο εννουσα.Ο κομμουνισμος(ως τελικο σταδιο) ,το σθστημα που επιζητουν αλλα με διαφορετικους δρομους αναρχικοι και κομμουνιστες προυποθετει μια μεγαλη πλειοψηφια,αν οχι ομοφωνια πραγματικα εξελιγμενων ανθρωπων.Και μονο οι βασικες του ιδεες χριζουν μεγαλης ερευνας και μεταφυσικης αναλυσης.Σχημα οξυμωρο βεβαια μιας και η αθεια ειναι απο τις σημαιες τους.Μην ξεχναμε ομως οτι ο Μαρξ προηλθε απο εναν ιδεαλιστη ,τον Χεγκελ και οτι ο Προυντον σπουδασε Θεολογια,οποτε ποσο Αθεοι μπορει στο βαθος να ειναι?
Δυσκολο σημερα να εφαρμοστουν.Απο την αλλη ομως ας μην αγνοουμε τον ρολο τετοιων κινηματων στην κοινωνια,ως μια φωνη αντιδρασης απο τη μια αλλα και αφυπνησης.Και ο Νικος Δημου,ενας αστος αλλα εκπληκτικος συγγραφεας ειχε γραψει μετα τα γεγονοτα του Χημειου(εγω απλα τα εχω ακουσει απο μεγαλυτερους σαν θρυλο!!) οτι" οι Αναρχικοι ειναι το βαρομετρο της κοινωνιας,οταν αρχιζουν να αντιδρουν βιαια δεν το κανουν για πλακα,κατι συμβαινει και καλυτερα να το εξετασουμε".